Το ποδήλατο δρόμου ή απλά η «κούρσα», είναι ο πιο απλός τύπος ποδηλάτου. Δεν υπάρχουν εδώ χοντρά λάστιχα, αναρτήσεις και περίπλοκα φρένα. Αυτό δε σημαίνει ότι οι κούρσες είναι τεχνολογικά απαρχαιωμένες – το αντίθετο. Εδώ θα βρείτε ό,τι πιο σοφιστικέ υλικό και εφαρμογή έχει να μας παρουσιάσει η ποδηλατική βιομηχανία κι αυτό όχι τυχαία, μιας και η κούρσα είναι η βασίλισσα των ποδηλάτων.
ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΑΙ ΠΙΡΟΥΝΙ
Ό,τι είναι για το αυτοκίνητο το πλαίσιο έτσι είναι και για το ποδήλατο ο σκελετός. Τίποτα δεν επηρεάζει πιο πολύ απ’ ότι ο συνδυασμός αυτών των 11 σωλήνων. Και ακριβώς όπως στο αυτοκίνητο έτσι και ανάμεσα στους ποδηλάτες οι βασικότερες συζητήσεις είναι γύρω από τη σημασία του. Για τον έναν το πλαίσιο είναι η ψυχή του ποδηλάτου. Επαινούν τη μοναδική αίσθηση οδήγησης, παρουσιάζουν πώς το ποδήλατο αντιδρά σε κάθε πεταλιά και πώς γέρνει στις στροφές. Για τους άλλους το πλαίσιο είναι απλά ο φορέας για κάποια από τα εξαρτήματα: τη σέλα, το τιμόνι, τα πετάλια, κλπ. Η αλήθεια είναι κάπου ανάμεσα. Το πλαίσιο είναι το φέρον στοιχείο και πρέπει να είναι αρκούντως άκαμπτο ώστε να μπορεί κανείς να οδηγήσει το ποδήλατο με ακρίβεια. Το υλικό παίζει δευτερεύουσα σημασία. Το αλουμίνιο, χρησιμοποιείται συνήθως για στέρεους, ελαφρούς και σχετικά φτηνούς σκελετούς. Το κάρμπον, το υλικό της μόδας, για ιδιαίτερα ελαφριά πλαίσια. Είναι ακριβό, ευαίσθητο στην παραγωγή και στη χρήση του και δυστυχώς από την εμφάνιση και μόνο δεν μπορεί να κριθεί η ποιότητά του. Το τιτάνιο και το ατσάλι, είναι για κλασικούς, λεπτούς σκελετούς. Το τιτάνιο εντυπωσιάζει λόγω της εκλεκτής και πολύτελούς εμφάνισής του, το ατσάλι είναι ιδανικό για κατά παραγγελία σκελετούς. Ελαφρύ και άκαμπτο, όπως το αλουμίνιο και το κάρμπον. Αν κάποιος προσπαθεί να σας πείσει, ότι το ένα ή το άλλο υλικό δημιουργεί έναν άνετο και αποδοτικό σκελετό, σίγουρα δεν έχει ιδέα. Κάθε μηχανολόγος θα σας εγγυηθεί ότι η απόδοση και η άνεση, δεν είναι θέμα υλικού, αλλά τρόπου κατασκευής.
ΣΕΛΕΣ ΚΑΙ ΝΤΙΖΕΣ ΣΕΛΑΣ
Το πιο βασικό απ’ όλα είναι η άνεση. Σίγουρα πάνω στο ποδήλατο κανείς ζεσταίνεται, κρυώνει, χτυπιέται, πέφτει, γδέρνεται, όμως στη σέλα απαγορεύεται η υπομονή και η ανοχή. Η σέλα πρέπει πρώτα απ’ όλα να είναι ένα πράγμα: άνετη και μάλιστα από την αρχή. Μία σέλα που ενοχλεί ήδη από την πρώτη στιγμή, δεν πρόκειται ποτέ να πάψει να ενοχλεί. Το πιο σημαντικό δεν είναι πόσο πιο παχιά ή σκληρή είναι η σέλα, αλλά να ταιριάζει στα οστά της λεκάνης όπως καθόμαστε πάνω της. Πολύ σημαντικό κριτήριο αν ταιριάζει μια σέλα ή όχι είναι το πλάτος της. Κάθομαι πάνω στο ποδήλατο, σημαίνει ότι τα κόκαλα της λεκάνης στηρίζονται πάνω στη σέλα. Αν είναι στενή τότε θα γλιστρήσει ανάμεσα σε αυτά. Εάν είναι φαρδιά, τότε θα τρίβονται τα πόδια επάνω της. Άνετη είναι μια σέλα όταν μπορεί και το πλαίσιό της αλλά και το δέρμα και το πλαστικό που βρίσκεται επάνω ν’ αποσβένουν τις «πιέσεις». Ας μην ξεχνάμε όμως ότι η σέλα και η ντίζα της (παλουκόσελο) δημιουργούν ένα ενιαίο στοιχείο. Μόνο αν τα συνδυάσουμε σωστά μπορούμε να ρυθμίσουμε τη θέση που μας ταιριάζει.
ΤΙΜΟΝΙ ΚΑΙ ΛΑΙΜΟΣ
Ένα από τα πιο κρίσιμα σημεία για την ασφάλεια του ποδηλάτη. Επιλέξτε και στο τιμόνι και στο λαιμό, την καλύτερη ποιότητα που μπορείτε να πληρώσετε. Το μεγάλο προσόν του αγωνιστικού τιμονιού είναι οι πολλές θέσεις που μπορεί να το κρατήσει κανείς. Στρογγυλά τιμόνια από αλουμίνιο ή κάρμπον κάθονται καλύτερα στο χέρι. Πεπλατυσμένα από κάρμπον ή ενιαίοι λαιμοί με τιμόνια είναι πολύ όμορφοι αλλά δεν παρέχουν καμία δυνατότητα ρύθμισης.
Συμβουλή για την αγορά τιμονιού και λαιμού: Ο λαιμός είναι αυτός που ρυθμίζει τη θέση του τιμονιού. Κάποιους λαιμούς μπορεί να τους γυρίσει κάποιος ανάποδα, κάποιους όχι και να επηρεάσει αναλόγως το ύψος του τιμονιού. Εάν μπορείτε να βάλετε και δαχτυλίδια κάτω από το λαιμό έχετε επίσης άλλη μία δυνατότητα ρύθμισης όπως εσείς επιθυμείτε. Καλό θα ήταν λαιμός και τιμόνι να είναι από το ίδιο υλικό και αν είναι δυνατόν και από την ίδια εταιρεία. Οι καλοί λαιμοί και τα τιμόνια είναι συνήθως από αλουμίνιο ή κάποιες φορές και από κάρμπον. Για τους λαιμούς είναι καλύτερα να προτιμήσετε κάποιον από αλουμίνιο. Να τα ελέγχετε πάντα περιοδικά.
ΤΑΧΥΤΗΤΕΣ
Εάν βλέπατε πως ανεβαίνανε το γύρο Γαλλίας πριν από 100 χρόνια σίγουρα δε θα θέλατε να είσαστε στη θέση τους. Σήμερα βλέποντας ένα ποδήλατο δρόμου διαπιστώνουμε αμέσως ότι οι ταχύτητες και τα φρένα λειτουργούν με ένα μοχλό. Το πίσω σασμάν ή εκτροπέας, βρίσκεται πλάι στα γρανάζια. Επίσης άλλο ένα υπάρχει μπροστά ώστε να αλλάζει τους δίσκους στο δισκοβραχίονα. Το σαζμάν του ποδηλάτου είναι ένα θαύμα απόδοσης. Όταν είναι προσεγμένο, ρυθμισμένο και περιποιημένο, μεταφέρει 98% της δύναμής σας μέσα από την αλυσίδα και τα γρανάζια στον πίσω τροχό. Και υπάρχουν διάφοροι τρόποι μετάδοσης. Πρώτος ο διπλός κλασικός. Δύο δίσκοι μπροστά με 52 και 39 δόντια για καλά προπονημένους ερασιτέχνες και επαγγελματίες. Δεύτερος ο τρόπος που έχει προέλθει από το mountain στο ποδήλατο δρόμου. Τρεις δίσκοι 52, 42 και 30 δόντια, ό,τι πρέπει για νέους ή περιστασιακούς ποδηλάτες, ιδιαίτερα αν βρίσκεστε σε απότομο ορεινό πεδίο. Το μειονέκτημα; Λίγο πιο βαρύ και λίγο πιο άσχημο στις αλλαγές. Καλύτερη όμως απόδοση σε μεγάλες ανηφόρες. Τρίτος ο Compact. Δύο δίσκοι αλλά με δόντια 50 και 34. Κλασική εμφάνιση, αλλά με δυνατότητες ταχυτήτων σχεδόν όπως στο τριπλό σύστημα. Στον πίσω τροχό κάθεται η ενιαπλέτα, δεκαπλέτα ή ενδεκαπλέτα πλέον. Συνήθως τα στάνταρ γρανάζια είναι με 12,13,14,15,16,17,18,19,21,23 δόντια. Αυτό όμως δεν είναι πάντα σωστό. Νέοι ποδηλάτες είναι καλό να χρησιμοποιούν 25άρι γρανάζι πίσω, ή ακόμα καλύτερα ένα 27άρι. Η αγορά είναι γεμάτη από διάφορους τύπους. Κυριαρχούν η Campagnollo και η Shimano. Η Campagnollo είναι ένας μύθος στο χώρο, παραδοσιακός αξιόπιστος και μακρόβιος. Η Shimano έχει τη φήμη της μοντέρνας, αυτής που φέρνει τη νέα τεχνολογία. Ο τρόπος που περνάν τα καλώδια είναι διαφορετικά σε κάθε εταιρία και είναι καθαρά τι βολεύει τον καθένα. Και οι δύο εταιρίες προσφέρουν διάφορες ποιότητες και διάφορες σειρές. Της Campagnollo ονομάζονται Veloce, Centaour, Athena, Chorus, Record και Super Rrecort. Η Shimano τις ονομάζει Sora, Tiagra, 105, Oultegra, και DuraAce. Οι επαγγελματίες έχουν πάντα Super record ή DuraAce. Στο ξεκίνημα οι διαφορές μεταξύ ακριβών – φτηνών σειρών δε φαίνονται. Όμως οι ακριβές σειρές λόγω των καλύτερων υλικών και της καλύτερης επεξεργασίας κρατάνε πολύ ψηλή απόδοση και πολύ περισσότερο καιρό. Οι αλλαγές λειτουργούν καλύτερα όταν όλα τα κομμάτια, λεβιεδομανέτες, σαζμάν μπροστινό, σαζμάν πίσω, δίσκοι, γρανάζια, αλυσίδα είναι από τον ίδιο κατασκευαστή και από την ίδια σειρά. Πολλές φορές γίνονται αναμείξεις σειρών για λόγους κόστους, χωρίς αυτό να οδηγήσει σε χειρότερη απόδοση, μπορεί όμως.
ΤΡΟΧΟΙ & ΡΟΔΕΣ
Πιο βασικό εξάρτημα ενός ποδηλάτου είναι οι τροχοί του. Παλαιότερα οι τροχοί αποτελούνταν από 36 ακτίνες, σήμερα έχουμε τροχούς με 16 ή 12 ακτίνες με το μισό βάρος αλλά εξίσου γερούς. Επειδή στεφάνια, κέντρα και ακτίνες είναι ρυθμισμένα με ορισμένο τρόπο το ένα για το άλλο, έχει δημιουργηθεί ο όρος «συστήματα τροχών». Προσέξτε επίσης την ύπαρξη των quick release που επιτρέπουν τη γρήγορη αλλαγή σε περίπτωση βλάβης. Υπάρχουν δύο ειδών λάστιχα. Της σαμπρέλλας όπου υπάρχει ένα εξωτερικό λάστιχο και σαμπρέλα. Αντέχουν, είναι φθηνά, σκάνε δύσκολα και αλλάζουν εύκολα. Και τα μπουαγιόν που αποτελούν τη δεύτερη κατηγορία, όπου σαμπρέλα και λάστιχο αποτελούν κάτι ενιαίο, σκάνε πιο δύσκολα, κυλάνε με λιγότερο αέρα, το μπάλωμά τους όμως είναι πολύ δύσκολο. Τα μπουαγιό υπερτερούν σε άνεση και απόδοση, αλλά θα πρέπει να τα αποφεύγετε σε ένα ποδήλατο καθημερινής χρήσης. Η προσφορά στα συστήματα τροχών είναι απίστευτη. Οι επικεφαλής της αγοράς είναι η Campagnollo, η Shimano και η γαλλική Μavic. Υπάρχουν τροχοί αντοχής για προπόνηση, αεροδυναμικοί για αγώνες, πάρα πολύ ελαφριοί για αναβάσεις κτλ. κτλ. Βρείτε αυτόν που ταιριάζει σε σας και μην παρασύρεστε από το marketing. Επίσης υπάρχουν τροχοί με ένα ορισμένο επιτρεπόμενο ανώτατο βάρος αναβάτη. Μην ξεπερνάτε ποτέ αυτό το βάρος. Ελέγξτε πριν από κάθε βόλτα τις ακτίνες και αλλάξτε αυτές που έχουν κάποιο πρόβλημα. Οι σημερινοί τροχοί στην ουσία δεν παρουσιάζουν προβλήματα. Όταν είναι καινούργιοι ίσως χρειαστούν μία επιπλέον ρύθμιση μετά τα πρώτα χιλιόμετρα. Ελέγξτε πάντα αν τα υλικά τριβής των φρένων ταιριάζουν με το υλικό των στεφανιών. Ελέγξτε τα λάστιχα για κοψίματα ή σκισίματα ή κομματάκια από γυαλί. Προτιμήστε τροχούς 23 χιλιοστών, είναι πολύ πιο άνετοι και πολύ πιο ασφαλείς. Καθώς επίσης αντέχουν και πολύ περισσότερο σε καταπόνηση. Μην ξεχνάμε πάντα ότι ο τροχός επηρεάζει ιδιαίτερα το όλο σύστημα. Ίσως αποτελεί και το πιο βασικό υλικό του. Τίποτα δεν αλλάζει ένα ποδήλατο πιο πολύ απ’ ότι οι τροχοί του σε συνδυασμό με τα λάστιχα και τις σαμπρέλες.
ΦΡΕΝΑ
Τα φρένα είναι σήμερα ενταγμένα στο σύστημα αλλαγών. Δύο είναι οι τύποι αλλαγών: ο Dual control της Shimano και ο Ergo power της Campagnollo. Στη Shimano η μανέτα, μπορεί να μετακινηθεί δεξιά – αριστερά για να αλλάξει ταχύτητα. Στην Campagnollo το φρένο μπορεί μόνο να φρενάρει.
Η Shimano συνδυάζει το λεβιέ του φρένου με ένα μικρότερο πίσω από αυτήν, ο οποίος επίσης κινείται ώστε να χρειάζεται κανείς για την αλλαγή των ταχυτήτων ή για το φρενάρισμα, μόνο το δείκτη και το μεσαίο δάκτυλο. Οι λεβιέδες κινούνται πάντοτε μόνο προς το εσωτερικό. Αν πιέσει κανείς στη δεξιά πλευρά το μεγάλο μοχλό προς τα μέσα, η αλυσίδα ανεβαίνει στη δεκαπλέτα, στο επόμενο μεγάλο γρανάζι. Αν πιέσει κανείς το μικρό λεβιέ που είναι από πίσω, από το μεγάλο κατεβαίνει στο αμέσως μικρότερο. Αντίστοιχα και στην αριστερή πλευρά αλλάζουν από το μεγάλο στο μικρό δίσκο. Η Campagnollo έχει μεταφέρει το λεβιέ για το κατέβασμα ταχυτήτων στο μικρότερο γρανάζι στη μέσα πλευρά του πάνω μέρος των φρένων, ώστε να μπορεί κανείς με τον αντίχειρα να πιέζει και να κατεβάζει ταχύτητα. Ο λεβιές για το ανέβασμα είναι κρυμμένος πίσω από το λεβιέ των φρένων και χρησιμοποιείται γι’ αυτό ο δείκτης. Όταν κανείς φρενάρει για πρώτη φορά μ’ ένα σημερινό ποδήλατο κούρσας μένει εντυπωσιασμένος, αν και η τεχνική είναι προκατακλυσμιαία: συρματόσχοινο και δύο παπουτσάκια φρένων. Βεβαίως όλα αυτά έχουν βελτιωθεί πάρα πολύ, από την ακαμψία, έως την ποιότητα της γόμας και τα συρματόσχοινα. Πρέπει να μην ξεχνάτε ποτέ ότι η κούρσα χρειάζεται το διπλό δρόμο για να σταματήσει απ’ ότι ένα αυτοκίνητο. Έτσι να κρατάτε τη διπλή απόσταση απ’ ότι θα κρατούσατε αν οδηγούσατε αυτοκίνητο.
ΠΕΤΑΛΙΑ
Δεν μπορεί κανείς να φανταστεί σήμερα να κάνει ποδήλατο χωρίς τα σύγχρονα πετάλια που κλειδώνουν. Μάθετε από την αρχή να χρησιμοποιείται ποδηλατικά παπούτσια και πετάλια που κλειδώνουν.
Κλείδωμα: απλά πατάμε το παπούτσι με δύναμη μέσα στο πετάλι.
Ξεκλείδωμα: στρέφουμε τη φτέρνα δεξιά ή αριστερά.
Εάν χρησιμοποιείτε το ποδήλατό σας μόνο για προπόνηση και για αγωνιστική χρήση, τότε θα χρησιμοποιήσετε αμιγώς παπούτσια δρόμου. Είναι δύσκολα στο περπάτημα αλλά μεταφέρουν πολύ καλύτερα τη δύναμη. Υπάρχουν διάφορα συστήματα, με πιο διαδεδομένα αυτά της Time και της Look. Κάθε παπούτσι πρέπει να ταιριάζει με κάθε σύστημα και αυτό πρέπει να το ελέγξετε πριν αγοράσετε τα δικά σας παπούτσια. Αποφύγετε πανάκριβα πετάλια, έτσι κι αλλιώς αυτά πολύ γρήγορα θα χτυπηθούν και θα γδαρθούν, όσο γα το «κάρμπον», εδώ δεν πρόκειται για τίποτα άλλο πέρα από μερικές ίνες μέσα σε απλό πλαστικό. Σε πολλά πετάλια μπορεί κανείς να ρυθμίσει τη δύναμη που χρειάζεται για να κλειδώσει ή να ξεκλειδώσει. Μη χρησιμοποιείτε πολύ υψηλή δύναμη γι’ αυτό. Κάποια στιγμή ενώ θα χρειάζεται δεν θα μπορείτε να ξεκλειδώσετε το πετάλι σας. Πριν από την πρώτη φορά κρατηθείτε από κάπου κλειδώστε και ξεκλειδώστε πολλές φορές τα πετάλια ώστε να αναπτύξετε το αίσθημα πώς κλείνουν και πώς ανοίγουν. Προσπαθήστε στην αρχή τουλάχιστον να ξεκλειδώνετε πριν έρθετε στην απόλυτη ανάγκη να σταματήσετε. Εάν τέλος χρησιμοποιείτε το ποδήλατό σας και για άλλες δουλειές και περπατάτε κάποιες φορές μέσα στην πόλη, καλό θα ήταν να προτιμήσετε ένα σύστημα πεταλιών από mountain όπου οι πλακίτσες σύνδεσης είναι χωνευτές, και μπορείτε εύκολα να περπατήσετε.
Πηγή:planetbike.gr
