Συνήθως τα ταξίδια είναι συνδυασμένα με την αναψυχή και την γνωριμία ενός καινούργιου τόπου. Για τους περισσότερους αθλητές, όμως, αυτό δεν ισχύει. Οι μετακινήσεις και τα ταξίδια για αγωνιστικούς 
ή και επαγγελματικούς σκοπούς απαιτούν ιδιαίτερες προσαρμογές αλλά και προγραματισμό. Διατροφικά, υπάρχουν 5 βασικοί παράγοντες να λαβουμε οι αθλητές υπόψη μας τόσο κατά το ταξίδι όσο κατά την διάρκεια παραμονής μας:
τί θα πάρουμε μαζί ωστε να εξασφαλιστούμε ενεργειακά, η επαρκής ενυδάτωση, η αποφυγή υπερκατανάλωσης τροφής, η πιθανότητα περιστασιακής δυσκοιλιότητας εξαιτίας αλλαγής τοποθεσίας και ο κίνδυνος μόλυνσης από κάποιο εντεροβακτήριο.
1. Στη βαλίτσα – Οι προμήθειες
Το ιδανικό είναι να μπορέσουμε να μεταφέρουμε στον προορισμό μας το κατα δυνατόν περισσότερα τρόφιμα που καταναλώνονται καθημερινά. Καλό είναι να οργανωθούν προμήθειες από τρόφιμα που δεν είναι ευπαθή, που διατηρούνται εκτος ψυγείου και δεν επιβαρύνουν τον όγκο και το βάρος των αποσκευών. Τέτοια είναι:
- Μπάρες δημητριακών, κράκερ, κριτσίνια
- Αποξηραμένα φρούτα (σταφίδες, βερίκοκα, δαμάσκηνα, σύκα)
- Σκόνη ηλεκτρολυτικού/ενεργειακού ποτού ή και συμπληρώματος υγρού γεύματος
- Αθλητικές μπάρες, πχ μπάρες πρωτεϊνων όποτε η κατανάλωση κρέατος δεν προβλέπεται
- Παστέλι επίσης, να μην ξεχάσουμε να πάρουμε (σε περίπτωση που χρησιμοποιούνται)
- Μέλι σε συσκευασία ταξιδιού
- Φακελάκια στιγμιαίου καφέ ή τσαγιού
- Αθλητικά gel και σκόνη αθλητικού ποτού
- Συμπλήρώματα βιταμινών/ιχνοστοιχείων
Οι παραπάνω προμήθειες θα εξασφαλίσουν την ενεργειακή κάλυψη, την μείωση του κίνδυνου γαστεντερικών διαταραχών και δυσκοιλιότητας.
2. Καλή ενυδάτωση
Η απώλεια υγρών συχνά παραμένει απαρατήρητη κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού. Κυρίως στο αεροπλάνο αλλά και στα λεωφορεία, ο κλιματισμός μας εκθέτει σε ξηρό περιβάλλον προκαλώντας άδηλες απώλειες υγρών μέσω του δέρματος και της αναπνοής. Επιπλέον, ο όγκος προσφερόμενων υγρών στο αεροπλάνο είναι περιορισμένος ενώ ένα ταξίδι στο δρόμο είναι περιοριστικό ως προς την ούρηση. Επειδή, όμως, η αφυδάτωση είναι τροχοπέδη της αθλητικής απόδοσης, ο αθλητής για να την αποφύγει κατα τη διάρκεια του ταξιδιού καλό είναι να καταναλώνει συχνά υγρά, κατά προτίμηση κάποιο αθλητικό ποτό ή ταμπλέτα που περιέχει νάτριο και μειώνει την ούρηση. Να σημειωθεί πως η καφεϊνη, μπορεί όντως να αυξήσει ελαφρώς τον όγκο των ούρων, δεν οδηγεί όμως σε αφυδάτωση. Καφές, τσάι ή αθλητικά ποτά που συνήθως καταναλώνουμε και περιέχουν καφεϊνη καλό είναι να μην αποφεύγονται.
3. Ανία και ενδεχόμενη υπερκατανάλωση
Η νευρικότητα ή η ανία που πολλές φορές νιώθουμε στο ταξίδι οδηγεί σε κατανάλωση σνακ υψηλής περιεκτικότητας σε λίπη και ενέργεια. Καλό είναι να έχουμε προβλέψει να έχουμε μαζί κάποιο περιοδικό, βιβλίο ή και ηλεκτρονικό παιχνίδι ώστε να αντιμετωπίσουμε την ανία, να χαλαρώσουμε και να μην τσιμπολογάμε άσκοπα. Η διατήρηση ημερολόγιου τροφίμων μπορεί να βοηθήσει αφενός για να μας κρατήσει εστιασμένους στους διαιτητικούς μας στόχους, αφετέρου, μετά το ταξίδι, η ανασκόπηση να βοηθήσει την καλύτερη οργάνωση του επόμενου ταξιδιού.
4. Δυσκοιλιότητα
Συχνά, η αλλαγή διαμονής επιφέρει περιστασιακή δυσκοιλιότητα, κυρίως στις γυναίκες. Για εμάς τους αθλητές, η καθυστερημένη κένωση του εντέρου είναι ανεπιθύμητη καθώς εκτός από αύξηση του βάρους (σημαντικό για δρομείς και αθλητές κατηγοριών βάρους) προκαλεί εκνευρισμό και κακοδιαθεσία. Για να διευκολυνθεί η κινητικότητα του εντέρου στο ταξίδι καλό είναι:
- να καταναλώνονται επαρκή υγρά
- να μην αποφεύγονται τελείως λιπαρά τρόφιμα, γι′αυτό και κάποιο παστέλι μπορεί να φανεί χρήσιμο
- να καταναλωθούν ήπιες ποσότητες πηγών διαιτητικών ίνων όπως δαμάσκηνα και προϊόντα ολικής άλεσης
- να δίνεται χρόνος κατά την παραμονή στο WC.
5. Ασφάλεια τροφίμων
Εκτός από την δυσκοιλιότητα, άλλα γαστρεντερικά προβλήματα, όπως ναυτία ή και διάρροια των ταξιδιωτών μπορεί να μας ταλαιπωρήσουν σε κάποιο ταξίδι και να προκαλέσουν απώλεια υγρών και θρεπτικών συστατικών και προβλήματα επαρκούς σίτησης.
Η καλύτερη τακτική είναι η πρόληψη μια μόλυνσης πριν την εμφάνισή της, γι′αυτό καλό είναι να:
- πλένονται επιμελώς τα χέρια πριν το φαγητό και να σκουπίζονται με στεγνωτήρα αέρα
- καταναλώνεται εμφιαλωμένο νερό
- αποφεύγεται η κατάποση νερού κατά το μπάνιο και να χρησιμοποιείται εμφιαλωμένο νερό για το πλύσιμο των δοντιών
- αποφεύγονται ωμά λαχανικά και φρούτα, το μη παστεριωμένο γάλα, τα ψάρια και θαλασσινά (ιδίως τα ωμά)
- είναι προτιμότερο να επιλέγετε φαγητό της ώρας ενώ σε περίπτωση μπουφέ να προτιμώνται τα καλά μαγειρεμένα φαγητά που σερβίρονται καυτά ή παγωμένα
- αποφεύγονται τρόφιμα από υπαίθριες αγορές
Συμπερασματικά,
οποιοσδήποτε κι αν είναι ο λόγος του ταξιδιού, είτε είναι ένας αγώνας, ένα προπονητικό camp ή στα πλαίσια επαγγελματικών υποχρεώσεων, είναι σημαντικό να μην αμελούμε την οργάνωσή και στο ”φαγητό” μας ώστε να εξασφαλίσουμε ότι και θα αποδόσουμε βέλτιστα και θα ευχαριστηθούμε!
Χαρά Σκουλαρίκη
Διαιτολόγος – Διατροφολόγος
www.nutrinews.gr
